Onlangs kreeg ik een e-mail van een vader waarin hij schreef dat zijn dochter van dertien naaktfoto’s naar een jongen van school had gestuurd. Hij was hier logischerwijs erg van geschrokken en vroeg mij wat hij het beste kon doen. Toen hij dit ontdekte was hij namelijk woedend, maar tegelijk ook erg bang. Zoals elke vader probeert hij zijn dochter te beschermen, maar ‘sexting’ is niet iets dat hij zag aankomen. Mede door zijn ervaring heb ik dit artikel geschreven.
Gelukkig zijn Floris en Sevijn nu nog jong, maar er komt een dag dat ik als vader met hen moet gaan praten over ‘de bloemetjes en de bijtjes’. Dat onderwerp kan soms al lastig genoeg zijn, maar de moderne technologieën maken het er niet gemakkelijker op. Een naaktfoto versturen of ontvangen lijkt iets hips van deze generatie te zijn. Is het schadelijk voor je kind of toch vrij onschuldig?
In dit artikel lees je wat sexting is, of het gevaar kent en 8 tips hoe jij hier het best met je kind over kunt praten!
Wat is sexting eigenlijk?
Sexting is een samentrekking van de woorden ‘sex’ en ‘texting’, oftewel het versturen van seksueel getinte berichten, foto’s of video’s via smartphones en/of social media. Dat sexting tegenwoordig als ‘normaal’ wordt beschouwd blijkt uit meerdere onderzoeken.
Zo toont een onderzoek van EenVandaag (2017) aan dat bijna 30% van de jongeren, tussen de 12 en 24 jaar, naaktfoto’s of -video’s van zichzelf heeft en deze doorstuurt naar derden.
Is sexting schadelijk voor je kind?
Om te kunnen bepalen of sexting schadelijk is, is het belangrijk om een meetpunt te hebben. Wat ik als vader als normaal beschouw, kan in jouw gezin als absurd worden ervaren (en vice versa). Of misschien heb ik, als vader van een zoon, compleet andere normen dan een vader met een dochter. Voor het beoordelen van seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt daarom het vlaggensysteem gebruikt. Dit systeem gaat uit van 6 criteria om te meten of seksueel getint gedrag gezond is of niet.
- Wederzijdse toestemming: beide partijen gaan akkoord en weten waarmee zij akkoord gaan
- Vrijwilligheid: de handelingen worden zonder dwang (chantage) of druk (een beloning) uitgevoerd
- Gelijkwaardigheid: denk aan leeftijd, intelligentie, aanzien, macht of ervaring
- Leeftijds- of ontwikkelingsadequaat: past het gedrag bij de leeftijd of ontwikkeling waarin het kind zich bevindt?
- Context: de locatie, de situatie en de omstandigheden zijn zoals ze moeten zijn
- Zelfrespect: het gedrag veroorzaakt geen psychologische, fysieke of emotionele schade
Het vlaggensysteem hanteert daarnaast de vuistregel dat als 20% van de jongeren (één op de vijf) bepaald seksueel gedrag vertoont, het als ‘normaal’ kan worden gekwalificeerd en belangrijk is voor de seksuele ontwikkeling van een kind. LET OP: dat het als ‘normaal’ wordt gezien, betekent niet direct dat het verstandig is en geen risico’s met zich meebrengt.
Het NJI (Nederlands Jeugdinstituut) heeft een korte checklist met vragen opgesteld, waarmee je kunt voorkomen dat sexting een negatieve ervaring wordt.
Krijgt je kind zelf naaktfoto’s of video’s doorgestuurd? Bezoek dan eens de website van Het Stopt Bij Jou, om te lezen hoe je hier het beste mee om kunt gaan.
Hoe voorkom of beperk ik dit bij mijn kind?
Natuurlijk wil jij als vader (of moeder) voorkomen dat jouw kind zich zomaar letterlijk bloot geeft via foto’s of video’s. We weten allemaal dat als iets eenmaal op internet staat, het niet eenvoudig te verwijderen is. Verbieden is echter niet direct de optie waar je naar op zoek bent. Samen het gesprek aangaan is én blijft de beste aanpak om tot een goed inzicht te komen. Hieronder geef ik je een aantal tips om dit op de juiste wijze aan te pakken.
Tip 1: Praat tijdig over seks
Uit diverse onderzoeken is gebleken dat kinderen die goede seksuele voorlichting krijgen, bewuster keuzes maken. Het is dus belangrijk om regelmatig met je kind over het onderwerp ‘seksualiteit’ te praten. Dit doe je niet enkel op de momenten dat er iets speelt, maar ook preventief. Je kunt dan bijvoorbeeld praten over veranderingen van het lichaam tijdens de puberteit, de gevoelens voor het andere (of hetzelfde) geslacht of hoe je een zwangerschap kunt voorkomen.
Natuurlijk kun je het ook hebben over negatieve zaken op het gebied van seksualiteit en hoe je kind dit kan voorkomen. Denk aan het slachtoffer worden van gedeelde naaktfoto’s, SOA’s of mensen die (online) misbruik proberen te maken van minderjarige kinderen.
Tip 2: Houd het luchtig en algemeen
Kinderen vinden het over het algemeen lastig om een serieus gesprek te voeren aan de keukentafel. Ze voelen zich dan al snel aangevallen of niet opgewassen tegen jou als ouder. Hoe kun je het luchtiger maken? Maak samen een wandeling onder het genot van een ijsje of doe samen een activiteit, bijvoorbeeld de zolder opruimen. Zo hoef je elkaar niet aan te kijken en heeft je kind sneller het gevoel dat hij/zij zich openlijk kan uiten.
Tip 3: Toon begrip, empathie en vertrouwen
Net als dat je kind heeft moeten leren om te eten met bestek, zal je kind ook moeten leren om seksueel gedrag op de juiste wijze toe te passen. Luister naar wat je kind te zeggen heeft en voorkom dat je onnodige verwijten gaat maken, boos wordt of jouw mening probeert op te leggen. Toon interesse en leer op die manier wat er zich allemaal afspeelt in de bovenkamer van je kind.
Vertrouwen is het belangrijkste gevoel dat jij jouw kind kunt meegeven. Kinderen weten in grove lijnen heus wel wat goed is en wat niet goed is. Daarnaast zal een kind er vrijwel alles aan doen om het vertrouwen van ouders niet zomaar te beschadigen. Aan jou dus de taak om vertrouwen uit te stralen en – nog belangrijker – uit te spreken!
Tip 4: Maak samen heldere afspraken
Bij het maken van afspraken is het noodzakelijk dat de ander weet waarom er afspraken gemaakt worden, ongeacht de leeftijd. Wanneer het duidelijk is waarom een bepaalde afspraak geldt, dan is de kans klein dat hij niet wordt nagekomen. Je kunt samen met je kind afspraken maken over de tijdstippen of momenten waarop gebeld/geappt mag worden. Of misschien vind je het wel belangrijk om afspraken te maken over de inhoud van de berichten die online worden gezet of met wie ze gedeeld mogen worden. Welke afspraken je ook maakt, zorg ervoor dat het duidelijk is dat de afspraken gemaakt worden om te beschermen. Niet om je kind beperkingen op te leggen!
Tip 5: Laat je kind zelf keuzes maken
Voor de ontwikkeling van je kind is het belangrijk dat hij of zij eigen keuzes mag maken (autonomie), ook wanneer dit keuzes zijn die jij als vader graag anders had gezien. Soms is het zelfs goed om je kind een verkeerde keuze te laten maken. Op deze manier leert hij/zij van hetgeen dat er is voorgevallen en zal (hopelijk) de volgende keer wel twee keer nadenken. Een kind dat zelf beslissingen mag maken, is in de praktijk vaak stabieler en zelfverzekerder. Dit bevordert het maken van de juiste keuzes!
Maak je kind duidelijk dat een ander kind ook recht heeft om zelf keuzes te maken, net als dat hij of zij dat heeft. Zegt een ander nee, dan heeft je kind dit ook te respecteren.
Tip 6: Sta altijd voor je kind klaar (dus ook als het fout gaat)
Successen mogen worden gevierd, daar ben ik een groot voorstander van! Maar helaas pakt niet elke keuze goed uit en heeft dat negatieve gevolgen. Je kunt er op dat moment voor kiezen om je kind een flinke uitbrander te geven, of je laat zien dat je er voor je kind bent en bespreekt samen hoe dit anders aangepakt had kunnen worden. Toon ook op dit moment vertrouwen in je kind. Dit stimuleert hem/haar om de volgende keer nog meer informatie met je te delen, waardoor jij als vader nog betere begeleiding kunt bieden.
Tip 7: Bespreek niet alleen de negatieve, maar ook de positieve gevolgen
Natuurlijk zijn er tientallen redenen te bedenken waarom sexting (of welke vorm van seksualiteit dan ook) gevaarlijk kan zijn. Foto’s kunnen worden verspreid, je kind kan gechanteerd worden, etc. Online zijn er genoeg ‘duistere figuren’ te vinden die maar al te graag misbruik maken van de onwetendheid van jonge kinderen. Een gewaarschuwd mens kind telt voor twee!
Maar niet alle seksuele ervaringen zijn negatief, integendeel zelfs! Het is ook lovenswaardig dat je kind mensen durft te vertrouwen, dat hij of zij zich prettig bij iemand voelt of zelfs verliefd wordt. Zorg er daarom voor dat je ook interesse toont in de prettige ervaringen. Ook dit zal leiden tot meer verstandige keuzes. Bevestiging is voor iedereen belangrijk en al helemaal voor een kind dat jou nodig heeft.
Tip 8: Schakel hulp in wanneer nodig
Soms kun je een probleem niet alleen oplossen. Denk bijvoorbeeld aan ongepast seksueel gedrag op school (of in de buurt van school), verspreiding van naaktfoto’s door derden, etc. Betrek in dit soort gevallen tijdig de juiste instanties bij het probleem en stap, bij een misdrijf, altijd naar de politie!
Tot slot wil ik je graag wijzen op Qpido, een seksespecifiek expertisecentrum dat voorlichting en advies geeft over seksueel gezond opgroeien. Je kunt hen bereiken via hun website of via telefoonnummer 06-29338064 (ook Whatsapp).
