5 momenten waarop jij als vader moet ‘vergeven en vergeten’

Een tijdje terug keek ik een film waarin een team met jonge sporters naar een hoger niveau werd gebracht door hun coach. Tijdens een wedstrijd maakte één van de jongens een fout, waardoor het andere team een doelpunt kon scoren. Zijn teamgenoten maakte vervelende opmerkingen, omdat zij er logischerwijs van baalde. De coach riep de jongen bij zich en vroeg: ‘Weet jij wat het gelukkigste dier op aarde is? Een goudvis. Weet je waarom? Omdat die een geheugen heeft van 10 seconden. Zorg ervoor dat je goudvis bent en laat negatieve ervaringen snel van je afglijden! De coach probeerde de jongen een wijze les te leren met als boodschap door te gaan als er iets vervelends gebeurd.

Deze les leek me ook uiterst waardevol in de opvoeding naar onze kinderen. Soms lopen dingen in het leven anders dan je zou willen. Juist op die momenten moet jij ervoor zorgen dat je iets maar 10 seconden kunt onthouden. Het leven is te kort om overal lang in te blijven hangen en de goede band met jouw kind is vele malen waardevoller. Wees daarom een goudvis en leer om op volgende momenten te vergeven en te vergeten.

Wanneer jouw kind tegen je liegt

Jonge kinderen (2-4 jaar) leren langzaam maar zeker dat het toegeven van hun fout kan leiden tot een straf, waardoor ze proberen het te ontkennen. Toch is ‘liegen’ in deze leeftijdscategorie een zware bewoording. De grens tussen fantasie en werkelijkheid ligt voor veel van deze kinderen nog zo dicht bij elkaar, ze weten soms oprecht het verschil niet. Voor jou voelt het als een leugen, maar het kan zijn dat je kind jou iets anders duidelijk probeert te maken zonder over de juiste woorden te beschikken.

Kinderen tussen de 4-8 jaar kunnen al aardig goed liegen, als hen op jonge leeftijd niet is geleerd dat liegen niet is toegestaan. Ze weten op deze leeftijd (al vanaf 4 jaar) wat het verschil is tussen een ‘goede’ en een ‘slechte’ leugen. De eerste is namelijk om iemand geen pijn te doen (bijvoorbeeld zeggen dat ze blij zijn met een cadeautje, terwijl ze liever iets anders hadden gekregen) en het tweede is een leugen om geen straf te krijgen. 

Vanaf 9 jaar beschikken kinderen over de vaardigheid om te liegen met een ‘stalen’ gezicht. Ze weten hoe hun gedrag overkomt op anderen en zijn inmiddels verbaal sterk genoeg om hun leugens te verbloemen in een duidelijk verhaal.

Er zijn verschillende redenen waarom kinderen liegen tegen hun ouders, dit is (deels) afhankelijk van hun leeftijd. Maak je kind al op jonge leeftijd duidelijk dat eerlijkheid altijd de beste keuze is, maar ook dat jokken/liegen absoluut niet mag. Daarnaast is het van belang dat je jouw kind door ervaring leert dat eerlijkheid nooit ten koste gaat van jullie onderlinge verstandhouding en dat jouw liefde onvoorwaardelijk is. 

Wanneer jouw kind je kwetst

Het brein van jouw kind is volop in ontwikkeling. Sterker nog, de hersenen van een mens zijn pas volgroeid wanneer iemand tussen de 20-25 jaar is. Kwetsende opmerkingen als: ‘je bent mijn echte vader niet’ of ‘ik haat je, was je maar dood’ of ‘ik wou dat ik nooit in dit gezin was geboren’ zijn uiterst pijnlijk om te horen. Vergeet op dit soort momenten niet dat je kind simpelweg niet beter weet omdat hij de gevolgen nog niet kan inschatten. Het is uiteraard belangrijk om, op een rustig moment, aan te geven wat deze opmerkingen met je doen. Doe dit nooit in het heetst van de strijd, dat loopt gegarandeerd uit de hand of je woorden worden niet gehoord.

Een aantal tips waarmee jij beter met kwetsende opmerkingen om kunt gaan:

• Probeer de kwetsende opmerking niet persoonlijk op te vatten. De kans is groot dat je kind probeert je pijn te doen, omdat hij/zij zelf pijn ervaart.
• Probeer tegen jezelf te zeggen dat jij de volwassene bent. Een kwetsende opmerking kan alleen kwetsend zijn als jij dat laat gebeuren.
• Probeer rustig te blijven en laat je kind niet zien dat de woorden je raken. Loop weg en neem daarmee letterlijk afstand van de situatie. Laat je kind afkoelen.

Wanneer je kind iets waardevols van jou kapot maakt

Per ongeluk een kras op je auto, je lievelingsmok die aan diggelen valt of een deuk in je splinternieuwe laminaatvloer (jazeker, dat laatste is een persoonlijke ervaring), je kind heeft weer iets stukgemaakt. Je bent boos en misschien wel verdrietig – en dat mag -, maar er komt een moment dat je weer door moet gaan met je leven. Het is belangrijk dat je weet dat je kind, als het goed is, nooit iets bewust kapot maakt om jou een vervelend gevoel te geven. Maak dan zelf ook niet iets kapot (jullie band), door te lang boos te blijven of heftig te reageren.

Jij kunt als ouder jouw kind een wijze levensles meegeven, zodra hij/zij iets belangrijks van jou kapotmaakt. De waarde van een ding kan nooit evenaren aan de waarde van jouw liefde voor je kind!

Wanneer je kind iets fout doet (en dit eerlijk met je deelt)

Ken jij het moment dat jouw kind naar je toekomt en zegt: ‘Pap… ik uhm… moet iets met je delen…’? Ja? Fantastisch! Dat betekent namelijk dat jouw kind heel goed snapt dat hij iets verkeerds heeft gedaan en eerlijk genoeg is om naar je toe te komen om het te bespreken. Het laatste dat je kind op dit moment nodig heeft is jouw preek of uitbarsting. De kans is groot dat je kind alle moed bij elkaar heeft moeten verzamelen om naar jou toe te komen. Laat merken dat je dit enorm waardeert en luister – zonder te oordelen – naar wat hij/zij te zeggen heeft. Bied de juiste hulp, maar hou je verwijten nog even voor je. Bewaar die voor een andere dag, wanneer de emoties voor jullie beiden zijn gezakt. Je kind zal zich door deze benadering enorm veilig voelen. Mocht er weer iets fout gaan, dan komt hij met een goed gevoel naar jou toe.

Wanneer je kind iets fout doet (en dit niet met je deelt)

Zoals je aan het begin van dit artikel hebt kunnen lezen, zijn kinderen niet altijd eerlijk tegen hun ouders of ze vertellen dingen gewoon niet. Jij baalt hier natuurlijk enorm van. Daarom probeer je deze emotie op je kind af te reageren, in de hoop dat er iets mee wordt gedaan. Helaas werkt dit alleen maar averechts in het brein van je kind want ‘afraden is eigenlijk aanraden’. Hoe krijg je dan toch voor elkaar dat je kind meer met je gaat delen? Met geduld en liefde! Opmerkingen als ‘je vertelt ook nooit iets eerlijk’ of ‘met jou valt echt geen gesprek te voeren’ zullen niets opleveren, behalve een bevestiging naar je kind dat jij vindt dat hij/zij wéér iets verkeerd doet. Wat je kind wel nodig heeft is dat jij hem ziet voor wie hij is en niet alleen het falen.

Creëer een veilige omgeving voor je kind met opmerkingen als:

• Je weet dat je altijd met me kunt praten. Ik luister naar alles wat je te zeggen hebt.
• Ik hou van je, ook als dingen niet goed lopen. Ik ben er voor je om het samen op te lossen.
• Er is niets dat je me kunt vertellen, wat ervoor zorgt dat ik minder van je ga houden.
• Helpt het om op te schrijven wat er aan de hand is? Dan lees ik het zodra je in bed ligt, maar dan is het voor nu uit je hoofd. 

Zet je kind een kleine stap naar het delen? Stimuleer dit dan en hou je eigen emoties onder controle. Liever een kleine stap vooruit, dan door jouw reactie twee stappen achteruit.

Tot slot

Dit artikel is niet bedoeld om jouw emoties van tafel te vegen. Het is menselijk om gevoelens te hebben en om deze te uiten. Kies er in bovenstaande momenten voor om je emoties bijvoorbeeld met je partner te delen of op een rustig moment met je kind. Het is noodzakelijk dat kinderen emoties zien bij hun ouders en het voorbeeld krijgen hoe ze hiermee om moeten gaan. Onthoud dat het woordje ‘te’ op deze situaties van toepassing is. Te boos, te verdrietig, te lang blijven hangen, etc. Het is cruciaal om de juiste balans te vinden.