Een relatiebreuk is als een aardbeving in het leven van een kind. Alles wat vertrouwd en vanzelfsprekend was, staat ineens op losse schroeven. Toen de moeder van Floris (geboren in 2013) en ik besloten uit elkaar te gaan, dacht ik dat we het netjes en met respect voor elkaar zouden doen. Dat is slechts deels gelukt. Maar wat ik toen nog niet doorhad, is dat zelfs een ‘goede’ scheiding diep kan snijden in de vertrouwde wortels van je kind.
Als volwassenen hebben we woorden, internet, therapie en vrienden. Kinderen hebben ons. Maar dan moeten wij wel weten waar we op moeten letten. Daarom deel ik zeven duidelijke signalen dat je kind zich onveilig of verloren voelt na een scheiding. Niet om je schuldig te laten voelen, wel om je bewust te maken. Zodat jij kunt helpen.
Inhoudsopgave
Je kind wil plotseling niet meer alleen slapen
Het zoontje van een vriend van mij sliep altijd als een blok. Na de breuk van zijn ouders kwam hij ineens weer naast zijn bed staan midden in de nacht. Nachtmerries, angst voor inbrekers, huilbuien. Zijn bed was geen veilige plek meer, want zijn wereld was ingestort. Als je kind ineens angstig is in de nacht of terugvalt in jonger gedrag, is dat een duidelijk signaal van innerlijke onrust.
Prikkelbaar gedrag of woede-uitbarstingen
Een kind dat zich verloren voelt, weet vaak niet hoe het zijn emoties moet uiten. Woede is dan een makkelijke uitweg. Het kan zijn dat je kind ineens overal tegenin gaat, snel boos wordt of agressiever speelt dan normaal. Dit gedrag is geen onwil, maar een roep om duidelijkheid, structuur en vooral veiligheid.
Je kind is extreem meegaand of juist opvallend stil
Niet elk kind uit zijn verdriet in gedrag. Sommigen trekken zich juist terug. Ze willen ‘het liefste kind ooit’ zijn, uit angst nog meer kwijt te raken. Let op als je kind geen grenzen meer aangeeft, alles maar goed vindt of nauwelijks nog zijn mening geeft. Achter dat brave gedrag kan veel onzekerheid schuilgaan.
Fysieke klachten zonder duidelijke oorzaak
Buikpijn, hoofdpijn, misselijkheid: het lichaam van je kind praat soms harder dan zijn mond. Stress door een scheiding kan zich uiten in allerlei vage klachten. Zeker als deze klachten vooral optreden op overgangsmomenten (zoals van de ene ouder naar de andere), is het goed om daar eens rustig over te praten.
Terugval in ontwikkeling
Plassen in bed, duimzuigen, weer moeite met afscheid nemen op school. Het zijn allemaal tekenen dat je kind tijdelijk terugvalt naar een eerdere fase in zijn ontwikkeling. Dat is niet raar en ook niet erg, maar het vraagt om begrip en nabijheid van jou als ouder.
Je kind stelt veel vragen over de andere ouder
“Waar is mama nu?” of “Heeft papa nog steeds een nieuwe vriendin?” of “Mag ik daar ook wonen?” Als je kind vaak en herhaaldelijk vragen stelt over de andere ouder, is dat niet alleen nieuwsgierigheid. Het kan duiden op een gevoel van onveiligheid of angst om de andere ouder te verliezen. Neem die vragen altijd serieus.
Je kind klampt zich aan je vast of wil je voortdurend pleasen
Het kan ook voorkomen dat ouders met hun nieuwe partner ook kiezen voor extra gezinsuitbreiding. Merk je dat jouw oudere kind vaker naar je toekomt met iets lekkers, een kopje drinken, of opmerkingen dat hij/zij ontzettend veel van je houdt, denk dan niet: oh, wat lief en schattig! Het kan namelijk een manier zijn voor je kind om zich onmisbaar te maken. Als je kind voortdurend zoekt naar bevestiging, ligt daar vaak een diepere angst onder: bang om verlaten te worden.
Wat kun je doen? Hier wat praktische tips!
- Benoem wat je ziet, zonder oordeel: “Ik merk dat je de laatste tijd vaak boos bent. Heeft dat misschien met mama en mij te maken?”
- Creëer rituelen en structuur, zodat je kind weet wat het kan verwachten.
- Geef ruimte voor alle emoties, ook de negatieve.
- Zoek hulp als je merkt dat het te zwaar wordt. Dat is geen falen, dat is verantwoordelijkheid nemen.
Daarnaast is het waardevol om ook op school aan te geven wat er speelt. Leerkrachten zijn vaak de eersten die signalen oppikken die jij als ouder niet ziet. Ze kunnen helpen door extra aandacht te geven of bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon aan je kind te koppelen. Laat merken dat jullie als ouders, ook al wonen jullie niet meer samen, nog steeds samen een team zijn als het om je kind gaat.
Een andere tip die mij geholpen heeft, is om samen met je kind een boekje of doosje te maken waarin hij of zij gevoelens mag stoppen. Dat kunnen briefjes zijn met gevoelens, tekeningetjes, of zelfs kleine voorwerpen die iets betekenen. Op die manier geef je emoties letterlijk een plek.
En praat. Niet één keer, maar vaak. Vraag niet alleen hoe het gaat, maar wat je kind denkt, voelt en verwacht. Maak er een dagelijks momentje van, desnoods tijdens het tandenpoetsen of in de auto. Elk moment is een kans om verbinding te maken.
Vergeet jezelf niet als ouder
Denk ook aan jezelf. Jij bent de stabiele factor, de veilige haven. Maar dat betekent niet dat je alles alleen moet doen. Zoek steun bij vrienden, familie of professionele hulp. Hoe beter jij in je vel zit, hoe meer rust je kunt uitstralen naar je kind.
Een scheiding is voor niemand leuk, maar voor een kind voelt het als een aardverschuiving. De vraag is niet óf je kind geraakt wordt, maar hoe jij helpt om de schade te beperken. Het belangrijkste wat jij kunt doen, is er zijn. Stevig, liefdevol en met open oren en armen.
Floris en Sevijn zijn geen kinderen van dezelfde moeder, maar beiden verdienen dezelfde basis: veiligheid, liefde en ruimte om kind te zijn. Elke dag opnieuw.
