Een nachtmerrie voor elke ouder, je kind wordt gepest op school (of waar dan ook). Het liefst zou je direct het pestgedrag de kop indrukken, maar de praktijk leert ons dat het oplossen vaak lang kan duren. Kinderen worden gepest om hun uiterlijk, hun achternaam, hun afkomst, hun gedrag en nog veel meer. Sommige dingen kun je zelf aanpakken of met je kind verbeteren, maar niet alles is eenvoudig op te lossen.
Wist je dat meer dan 10% van de kinderen op de basisschool (groep 6-8) worden gepest? In de praktijk komt dat neer op gemiddeld drie kinderen in elke klas. Deze kinderen zijn ongelukkig en worden mentaal beschadigd door anderen.
In dit artikel geef ik je handvatten hoe jij als ouders signalen kunt herkennen dat je kind (mogelijk) gepest wordt en welke stappen je wel/niet moet ondernemen.
Signalen dat je kind wordt gepest op school
- Lichamelijke klachten
Kinderen die gepest worden hebben vaker last van lichamelijke klachten dan leeftijdsgenootjes. Ze zullen klagen over hoofdpijn, buikpijn of ze hebben koorts. Deze klachten kunnen veroorzaakt worden door langdurige stress of ze worden door het kind ingezet als ze het echte probleem (het pesten) niet goed kunnen verwoorden.
- Sterke emotionele reacties
Sommige kinderen uiten hun pijn of verdriet niet in woorden, maar hun gedrag verraadt stiekem een heleboel. Het kan zijn dat je kind enorm prikkelbaar is of snel geïrriteerd. In eerste instantie zul je denken dat dit bij de pre-puberteit hoort, maar het kan een belangrijk signaal zijn dat je kind totaal niet goed in zijn vel zit. Ook huilen of snel geëmotioneerd raken (bijvoorbeeld als je ergens ‘nee’ op zegt), kan erop duiden dat je kind gepest wordt.
- Je kind trekt zich terug
Valt het je op dat je kind steeds vaker alleen op zijn/haar kamer wil spelen of zich terug wil trekken? Praat hier dan een keertje over. Het kan best zijn dat je kind letterlijk tot rust wil komen of zelfs alle prikkels wil vermijden. Het is namelijk behoorlijk vermoeiend om heel de dag ‘op scherp’ te staan, als je op school wordt gepest. Speelt je kind minder vaak buiten? Ook dit is een vorm van terugtrekken.
- Een verstoorde nachtrust
Je weet vast wel dat kinderen slecht slapen als ze de volgende dag jarig zijn. Dit komt door de zenuwen of de spanning voor wat er gaat komen. Dit is natuurlijk niet alleen bij leuke dingen die op de planning staan, maar juist nog meer bij negatieve vooruitzichten. Heb je het vermoeden dat je kind slaperig uit bed komt, terwijl hij/zij voorheen altijd prima sliep? Dan zou dit een teken kunnen zijn dat je kind gepest wordt.
- Meer behoefte aan erkenning
Een kind dat gepest wordt, zal op zoek gaan naar liefde thuis en je vaker een knuffel geven. Jij ziet dit als een positieve ontwikkeling (want wie wil nou niet met zijn kind knuffelen?), maar het kan er ook op wijzen dat er behoefte is aan erkenning. Bij kinderen die gepest worden op school, daalt het zelfvertrouwen en het zelfbeeld. Ze proberen dit thuis weer in balans te krijgen, door de erkenning bij jou te komen halen.
- Teruglopende resultaten op school
Een belangrijk signaal dat in dit lijstje niet mag ontbreken, is natuurlijk het teruglopen van de resultaten van je kind. Cijfers die lager zijn dan voorheen, minder zin in huiswerk of opzien tegen klassikale opdrachten, het kunnen allemaal tekenen zijn van ongemak in de klas. Wanneer pesten de oorzaak is van dit probleem, dan hebben slechtere resultaten niets te maken met ‘willen’, maar simpelweg met ‘kunnen’. School wordt door je kind geassocieerd met spanning en alles wat daarbij komt kijken, zal door hem/haar op een lager pitje worden gezet.
Wat moet je doen als je kind wordt gepest op school?
- Praat erover thuis
Niet het leukste onderwerp, maar wel enorm belangrijk om pesten bespreekbaar te maken thuis. Verwacht niet dat je in het eerste gesprek de onderste steen boven krijgt. Sterker nog, je zult er waarschijnlijk meerdere gesprekken aan moeten besteden. Dwing je kind niet om te praten, maar creëer een veilige omgeving om zijn/haar hart te kunnen luchten. Tip: probeer het gesprek eens aan te gaan tijdens een spelletje of wanneer jullie samen een cake bakken in het weekend.
- Steun je kind te allen tijde
Kinderen die gepest worden, zijn kwetsbaar. Het heeft geen zin om je kind te wijzen op zijn/haar mogelijke aandeel in het pesten (dit komt later wel), het vergroot voor nu alleen maar de onzekerheid. Vertel je kind dat je er altijd zal zijn, ook in moeilijke tijden. Zet je woorden kracht bij met daden. Loop een keer extra mee naar de klas om je kind af te zetten. Stop een briefje in zijn/haar broodtrommel met een lief berichtje. Het maakt niet uit wat je doet, zolang de boodschap maar uitstraalt dat jij je kind altijd zal steunen.
- Toon je betrokkenheid
Laat je kind duidelijk merken dat jij er alles aan zal doen om het pesten te stoppen. Maak er geen geheim van dat jij met school in gesprek bent of dat jij op de hoogte bent van wat er speelt. Los van het feit dat je kind zich gesteund zal voelen, geeft jouw betrokkenheid ook hoop op verbetering. Sommige kinderen zullen aangeven dat ze niet op jouw bemoeizucht zitten te wachten. Ze zijn bang dat het pesten erger wordt en dat alles zwaarder zal zijn, zodra jij uit beeld bent van de pesters. Geef hier niet aan toe, jouw doel blijft hetzelfde. Het pesten moet stoppen!
- Betrek direct school erbij
Niet uitstellen en wachten op de oudergesprekken. Pak die telefoon op, stuur een e-mail of spreek de leerkracht fysiek aan. Zodra je jouw kind hebt afgezet op school, heb je geen zicht meer op de dingen die in de klas of op het schoolplein gebeuren. De juf of meester heeft dit wel. Kaart het probleem aan bij de juiste personen, zodat zij jouw kind in de gaten kunnen houden. Scholen hebben de wettelijke taak om een veilig leerklimaat te bieden en hebben vaak gespecialiseerde mensen in dienst die goed weten om te gaan met pesten in de klas.
- Blokkeer accounts of telefoonnummers
Online pesten gebeurt tegenwoordig steeds vaker. Maak screenshots van gesprekken of print bewijsmateriaal uit voor dossiervorming. Blokkeer vervolgens de accounts van de personen die jouw kind pesten. Ga ook het gesprek aan met je kind en kijk of bepaalde websites of apps daadwerkelijk gebruikt moeten worden. Nee? Verwijder ze dan direct om meer schade te voorkomen.
Wat moet je niet doen als je kind wordt gepest op school?
- Zelf het gesprek aangaan met de pesters
- Zelf het gesprek aangaan met de ouders van de pesters
- Signalen niet serieus nemen of hopen dat het overwaait
- Je kind direct weghalen uit de situatie, dit lost namelijk niets op
- Je kind stimuleren het gevecht aan te gaan of terug te schelden
